روز جهانی گردشگری، فرصتی برای بازآفرینی آینده‌ای پایدار در گردشگری ایران و گیلان
روز جهانی گردشگری ۲۰۲۵ با شعار «گردشگری و تحولات پایدار»، فرصتی است تا با نگاهی نو به ظرفیت‌های بی‌نظیر گیلان، از طبیعت بکر تا میراث فرهنگی، این صنعت را به محرکی برای توسعه پایدار، حفاظت از محیط‌زیست و توانمندسازی جوامع محلی تبدیل کنیم.
به گزارش پایگاه خبری گیلان۷۲۴ | روز جهانی گردشگری، فرصتی برای بازآفرینی ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵، روز جهانی گردشگری، نه‌تنها یک مناسبت جهانی، بلکه دعوتی برای بازاندیشی در نقش این صنعت پویا در توسعه پایدار و تحولات اجتماعی است. این روز، فراتر از یک جشن نمادین، فرصتی است برای بازتعریف جایگاه گردشگری به‌عنوان یک نیروی محرک در راستای حفاظت از محیط‌زیست، تقویت فرهنگ‌ها و توانمندسازی جوامع محلی، به‌ویژه در مناطقی مانند گیلان که از ظرفیت‌های بی‌نظیر طبیعی و فرهنگی برخوردار است.
شعار سال ۲۰۲۵، «گردشگری و تحولات پایدار»، پیامی روشن دارد: گردشگری باید به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در نظر گرفته شود. این صنعت، اگر با نگاهی مسئولانه هدایت شود، می‌تواند نه‌تنها به رشد اقتصادی کمک کند، بلکه در حفظ منابع طبیعی، ارتقای کیفیت زندگی و تقویت هویت فرهنگی جوامع نقش‌آفرین باشد.
ظرفیت‌های بی‌بدیل گردشگری در ایران و گیلان
ایران، با تاریخ و تمدنی چند هزارساله و تنوع اقلیمی بی‌نظیر، یکی از مقاصد بالقوه گردشگری جهان است. در این میان، استان گیلان به‌عنوان نگین سبز ایران، با جنگل‌های انبوه، سواحل خزر، تالاب‌های بین‌المللی مانند انزلی، و جاذبه‌های فرهنگی نظیر ماسوله و قلعه رودخان، گنجینه‌ای از فرصت‌های گردشگری پایدار را در خود جای داده است.
گردشگری پایدار در گیلان می‌تواند با تمرکز بر حفظ این منابع طبیعی و فرهنگی، به توسعه اقتصادی منطقه و بهبود معیشت جوامع محلی منجر شود. برای مثال، روستاهای تاریخی و بوم‌گردی‌های گیلان می‌توانند به‌عنوان الگوهایی موفق از گردشگری مبتنی بر جامعه معرفی شوند، جایی که مردم محلی نه‌تنها میزبان گردشگران هستند، بلکه از منافع اقتصادی و اجتماعی آن بهره‌مند می‌شوند.
گردشگری پایدار: از شعار تا عمل
بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، این صنعت حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهد و پتانسیل بالایی برای تحقق اهداف توسعه پایدار (SDGs) دارد. در این راستا، سه محور کلیدی می‌توانند در گیلان به‌عنوان راهبردهای اصلی گردشگری پایدار مورد توجه قرار گیرند:
گردشگری سبز و دوستدار محیط‌زیست: کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی، مانند مدیریت پسماند در مناطق توریستی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در اقامتگاه‌ها، می‌تواند الگویی برای حفاظت از طبیعت بکر گیلان باشد.
گردشگری مبتنی بر جامعه: با مشارکت جوامع محلی در فعالیت‌های گردشگری، مانند راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی و بازارچه‌های صنایع‌دستی، می‌توان ضمن حفظ فرهنگ بومی، درآمد پایداری برای مردم منطقه ایجاد کرد.
گردشگری بازسازی‌کننده: این رویکرد، که فراتر از پایداری است، بر بازسازی زیست‌بوم‌های آسیب‌دیده و توانمندسازی جوامع تمرکز دارد. برای نمونه، پروژه‌های احیای تالاب انزلی با مشارکت گردشگران می‌تواند به بازسازی این اکوسیستم ارزشمند کمک کند.
نمونه‌های موفق و درس‌هایی برای گیلان
نگاهی به تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که گردشگری پایدار دست‌یافتنی است. کاستاریکا با تمرکز بر اکوتوریسم، توانسته طبیعت خود را به یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری تبدیل کند. بوتان نیز با مدل گردشگری مبتنی بر «خوشبختی ملی» نشان داده که رفاه اجتماعی و حفاظت از فرهنگ می‌تواند در اولویت باشد.
در گیلان، می‌توان با الهام از این الگوها، سیاست‌هایی را تدوین کرد که ضمن جذب گردشگر، از تخریب منابع طبیعی جلوگیری کند. برای مثال، توسعه گردشگری کشاورزی در مزارع چای لاهیجان یا برنج فومن می‌تواند تجربه‌ای منحصربه‌فرد برای گردشگران باشد و در عین حال به اقتصاد محلی کمک کند.
چالش‌ها و راهکارها
با وجود ظرفیت‌های فراوان، گردشگری در ایران و به‌ویژه گیلان با چالش‌هایی مانند زیرساخت‌های ناکافی، توزیع ناعادلانه درآمدها و تخریب محیط‌زیست مواجه است. در بسیاری از مناطق، سود گردشگری به جای جوامع محلی، به شرکت‌های بزرگ می‌رسد. برای رفع این مشکلات، لازم است:
شفافیت اقتصادی و توزیع عادلانه درآمدها میان جوامع محلی تقویت شود.
آموزش و توانمندسازی جوامع محلی برای مشارکت فعال در صنعت گردشگری انجام گیرد.
زیرساخت‌های پایدار مانند اقامتگاه‌های سبز و حمل‌ونقل عمومی دوستدار محیط‌زیست توسعه یابد.
روز جهانی گردشگری ۲۰۲۵: دعوتی برای تحول
روز جهانی گردشگری ۲۰۲۵ فرصتی است تا ما در گیلان و ایران، با نگاهی نو به این صنعت، گامی بلند در مسیر توسعه پایدار برداریم. گردشگری مسئولانه نه‌تنها می‌تواند چهره اقتصادی و اجتماعی منطقه را دگرگون کند، بلکه می‌تواند به حفظ میراث طبیعی و فرهنگی ما برای نسل‌های آینده کمک کند.
بیایید در این روز، تعهدی جمعی برای ساختن آینده‌ای پایدارتر در گردشگری داشته باشیم؛ آینده‌ای که در آن سفر نه‌تنها لذت‌بخش، بلکه عاملی برای بهبود زندگی، حفاظت از طبیعت و تقویت همبستگی اجتماعی باشد.
سید مهدی علوی هاشمی
مدیر پایگاه خبری گیلان
