گیلان؛ پلی میان فرهنگ، هنر و دیپلماسی در سواحل خزر

سید مهدی معصومی، کارشناس حقوقی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان در یاداشتی نوشت: در جغرافیای شمالی ایران، جایی که کوه و دریا به هم گره می‌خورد و فرهنگ ریشه در طبیعت دوانده، استان گیلان جایگاهی ممتاز در تعاملات فرهنگی و اقتصادی کشور یافته است، این سرزمین با میراث‌فرهنگی غنی، صنایع‌دستی اصیل و طبیعتی چشم نواز، امروز بیش از هر زمان دیگر می‌تواند به پلی میان فرهنگ، هنر و دیپلماسی منطقه‌ای بدل شود.
در پرتو همکاری ‌های سه‌ جانبه ایران، روسیه و آذربایجان، افق‌های تازه‌ای برای گسترش گردشگری، تبادل فرهنگی و رونق اقتصاد بومی گیلان گشوده شده؛ افق‌هایی که در صورت برنامه‌ریزی هدفمند می‌تواند پیوندی پایدار میان توسعه اقتصادی و صیانت از هویت فرهنگی این خطه ایجاد کند.
در دهه اخیر همکاری‌های منطقه‌ای میان ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان به ‌عنوان سه کشور مهم حوزه خزر، چشم ‌اندازی جدید برای توسعه اقتصادی شمال کشور به‌ ویژه استان گیلان گشوده است، این همکاری‌ها که در قالب تفاهم‌نامه‌ها و برنامه‌های مشترک اقتصادی، فرهنگی و ترانزیتی دنبال می‌شود، می‌تواند زمینه ‌ساز جهشی پایدار در اقتصاد بومی گیلان با محوریت گردشگری و صنایع‌دستی باشد، چراکه هر دو حوزه‌ علاوه بر انعکاس هویت فرهنگی گیلان، ظرفیت ارزشمندی در ارزآوری و اشتغالزایی محلی دارند.
گیلان با طبیعت چشم نواز، اقلیم معتدل و میراث دیرینه فرهنگی از دیرباز مقصدی محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی بوده و هست، از اینرو گسترش تعاملات سه ‌جانبه با کشورهای همسایه شمالی می‌تواند فرصت‌هایی جدیدی را برای ورود گردشگران روسی و آذربایجانی، افزایش همکاری‌های فرهنگی و گسترش بازار فروش صنایع‌دستی فراهم کند.
به یقین تحقق این هدف مستلزم نگاهی جامع و فرابخشی خواهد بود، نگاهی که گردشگری را تنها فعالیتی تفریحی به شمار نیاورد و آن را بعنوان بخشی از دیپلماسی فرهنگی و ابزار توسعه پایدار تعریف کند.
از سوی دیگر تجربه موفق کشورهای همسایه در زمینه اقتصاد مبتنی بر توسعه گردشگری و صنایع‌دستی، می‌تواند الگوی ارزشمندی برای گیلان و سایر استان‌های شمالی باشد، کشورهایی همچون آذربایجان با ایجاد زنجیره‌های ارزش میان تولیدکنندگان صنایع‌دستی، مراکز گردشگری و بازارهای بین‌المللی توانسته‌اند ضمن حفظ اصالت فرهنگی، زمینه‌ رشد اقتصادی و توسعه اشتغال پایدار را نیز فراهم آوردند، بهره‌گیری از این تجربیات در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای می‌تواند مسیر توسعه اقتصاد بومی گیلان را هدفمندتر و کارآمدتر سازد.
برگزاری نمایشگاه‌های ملی و استانی با محوریت گردشگری و صنایع‌دستی نیز از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است، چرا که رویدادهایی با این مضمون می‌تواند سکوی معرفی ظرفیت‌های هنری، فرهنگی و اقتصادی گیلان به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی باشد.
پیوند دادن نمایشگاه‌ها با مسیرهای گردشگری، برگزاری تورهای فرهنگی برای مهمانان خارجی و معرفی محصولات هنرمندان محلی در بازارهای منطقه‌ای از جمله اقدام‌های است که به تقویت جایگاه گیلان در شبکه گردشگری بین‌المللی می‌انجامد.
همچنین یکی از نیازهای اساسی برای تحقق توسعه هدفمند در این حوزه، بروزرسانی داده‌ها و ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از هنرمندان صنایع‌دستی، اماکن رسمی فروش این تولیدات بومی و نیز جاذبه‌های گردشگری است، وجود این بانک اطلاعاتی الکترونیک، ضمن تسهیلگری در امورات گردشگران و فعالان اقتصادی، امکان سیاستگذاری دقیق‌تر در زمینه تبلیغات، حمایت مالی و برنامه‌ریزی منطقه‌ای را نیز فراهم می‌کند.
همکاری‌های منطقه‌ای زمانی به شکوفایی واقعی دست پیدا می‌کند که بر پایه هم‌افزایی فرهنگی، بهره‌گیری از تجارب مشترک و سرمایه‌گذاری هوشمند در حوزه‌های بومی شکل گیرد، در چنین شرایطی گیلان می‌تواند الگویی موفق از اقتصاد خلاق مبتنی بر فرهنگ، گردشگری و هنر مردمی باشد و سهمی شایسته برای ایران در عرصه خلاقیت و هویت فرهنگی رقم زند.
انتهای پیام/