ملاحظاتی بر احیای رشته‌های منسوخ شده صنایع‌دستی
محمدرضا امیری‌نژاد سرپرست معاونت صنایع‌دستی گیلان در یاداشتی نوشت: امروز خواسته یا ناخواسته و بنا به هر دلیل رشته‌هایی از صنایع‌دستی در طول زمان از بین رفته و با خارج شدن از گردونه موجودیت، هم اکنون شاید حتی نشانی از آنها باقی نمانده باشد.
هر چند تلاش و کوشش برای بازآفرینی و احیای رشته‌های مذکور یکی از وظایف اصلی حوزه معاونت صنایع‌دستی بوده و اگر چه هر اقدامی در این راستا نیز قابل ستایش است، اما به نظر در راه رسیدن به مقصود که همانا احیای رشته‌های مختلف بوده، لازم است نکاتی ظریف مدنظر قرار گرفته و تمام اقدامات احتمالی بر اساس آن برنامه‌ریزی شود.
باید به درستی اذعان کرد در مجموع، احیای تمام رشته‌های صنایع‌دستی هر منطقه که روزگاری شهره و آوازه کوی و برزن بوده به صواب نزدیکتر است و این مهم می تواند سرلوحه اقدامات متولیان امر و بخصوص حوزه صنایع‌دستی وزارتخانه قرار گیرد؛ اما ورای این منظر چون نیک می دانیم در روزگاری همچون امروز که ذائقه‌ها عجیب تغییر کرده و حتی صیانت از برخی از رشته‌ها و استمرار حیات و تداوم تولید آن نیز از دل‌مشغولی‌های بارز استادکاران، هنرمندان و دست اندرکاران میباشد، دوراندیشی و اتخاذ تدابیر شایسته برای حفظ، احیاء ، توسعه و ترویج متوازن رشته‌ها بسیار ضروری است.
با عنایت به آنچه بیان شد، با اولویت حفظ رشته‌های موجود، از آنجابی که احیاء هر رشته تابع عوامل مختلفی است، به تشخیص لزومی ندارد همه رشته‌هایی که زمانی در یک منطقه رواج داشته، احیا شود، علاوه بر این، به نظر احیای هر رشته در همان منطقه انجام شود، نیکوتر باشد و پیش از هر چیز، میل و رغبت و اشتیاق به احیای آن در میان مردم و افکار عمومی سنجیده شده و سپس بر اساس آن اقدام لازم در دستور کار قرار گیرد؛ به دیگر سخن از آنجایی که برای برپایی و تشکیل هر کلاسی به دانش آموز نیاز است، احیای هر رشته نیز وابسته به هنرجو بوده و این مهم باید ملحوظ نظر قرار گرفته تا همواره با وجود یکی از مهمترین حلقه‌های حیاتی زنجیره تولید (هنرمند و تولیدکننده) این چرخه از فعالیت بازنایستاده و متوقف نشود.
تمهید مقدمات، آسیب شناسی، بررسی دلایل و چگونگی منسوخ شدن رشته یا رشته‌های موردنظر نیز امری ضروری است تا با پرداختن به ریشه‌های احتمالی سیر قهقرایی رشته، از افول مجدد آن جلوگیری بعمل آید، همچنین اگر چه اولویت احیای یک رشته با منطقه‌ای است که پیش از این، رشته مذکور در آن رواج و رونق داشته است، اما در صورتی که همان رشته در منطقه‌ای دیگر هوادار داشته و سطح موفقیت آن نیز به مراتب بیشتر از سایر مناطق باشد، این مهم می تواند اساس تصمیم‌گیری‌های متناسب با آن قرار گیرد.
لازم به ذکر آنکه حمایت‌های مادی و معنوی مناسب از رشته ای که در فرآیند احیا قرار دارد، تا حدود زیادی می تواند بر پیشرفت و موفقیت طرح بیافزاید؛ از جمله اولویت پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و معرفی فعالان این رشته به نمایشگاه‌های دوره‌ای صنایع‌دستی در سطوح مختلف شهرستانی، استانی، کشوری و حتی بین المللی تا زمینه شناخت، معرفی و فروش محصولات را بیش از پیش فراهم سازد؛ و در این راستا اهمیت پتانسیل و پویایی رشته که پس از حمایت‌های دولتی بتواند با تکیه بر ظرفیت و استعدادها، مستقل به حیات خویش ادامه دهد، همواره باید مورد توجه قرار گیرد.
اکنون با همه این تفاصیل بپذیریم یا نه، دنیای امروز دنیای رقابت است؛ در همه زمینه‌ها و این اصل کلی بر صنایع‌دستی نیز صادق است؛ و بر این اساس در میان رشته‌های متنوع، رشته‌ای می‌تواند به حیات خویش ادامه دهد که مشتریان با سلایق متفاوت را به خود جلب کرده و با تدبیر خالق خویش، زیبایی و ظرافت‌های بی‌نظیرش را به معرض نمایش علاقه‌مندان قرار دهد، بی‌تردید صنایع‌دستی این میراث ناملموس کهن به یادگار مانده از نیاکان خوش قریحه و نیکوسرشت، امانتی گرانبها در دستان نسل امروز است تا علاوه بر حفظ و صیانت، احیای رشته‌های فاخر منسوخ شده را نیز در سرلوحه اقدامات خویش قرار داده، با ارتقای کیفی محصولات نیز بتواند دین خویش را به گذشتگان، آیندگان و میراث‌فرهنگی این سرزمین پرگوهر ادا کند.
انتهای پیام/
