زیبایی های پنهان شهر
در دل بازار تاریخی رشت، دیواری با قدمتی به دوره قاجار باقی مانده است که نه‌تنها نمادی از هنر آجرچینی و معماری گیلان است، بلکه حاوی جزئیاتی منحصربه‌فرد از جمله کبوترخانه‌های هوشمندانه و تزئینات آجری دقیق است. این اثر تاریخی که تنها ۲۰ متر از آن باقی مانده، نیازمند حفاظت فوری و توجه مسئولان است
به گزارش پایگاه خبری گیلان۷۲۴ – در گذر از کوچه‌های شلوغ و پرتردد بازار تاریخی رشت، دیواری کهن و زیبا چشم‌ها را متوقف می‌کند؛ دیواری که سال‌هاست از کنار آن رد شده‌ایم، اما ارزش تاریخی و هنری آن برای بسیاری نادیده گرفته شده است. این دیوار، باقیمانده‌ای از معماری اوایل دوره قاجار در گیلان است و تنها ۲۰ متر از آن امروز پابرجاست.
این اثر با دقتی نادر ساخته شده و از آجرهای یکدست و هم‌اندازه تشکیل شده که نشان‌دهنده ظرافت و نظم در اجراست. بخش پایینی دیوار با ردیف‌های ساده آغاز شده و پس از حدود ۳۰ سانتی‌متر، با هره‌چینی طاقچه‌های نیم‌آجری و تاج‌های تیزه‌دار شاخ‌بزی تزئین شده است. در ادامه، ردیف‌های دندان‌موشی و برجسته‌کاری‌های آجری، جلوه‌ای زیبا و هنرمندانه به دیوار بخشیده‌اند.
پس از چندین ردیف تزئینی، دیوار با طاق آهنگ (گهواره‌ای) به شکلی ظریف به پایان رسیده است. در بخش بالایی، از نال‌های چوبی برای جلوگیری از ریزش آجرها و ایجاد فضای خالی استفاده شده است. پوشش سفالی بام دیوار که امروز از بین رفته، نیز بخشی از اصالت این اثر معماری بوده است.
نکته منحصربه‌فرد این دیوار، وجود کبوترخانه‌هایی روی ستون‌های آن است که با دقت و مهارت طراحی شده‌اند. این کبوترخانه‌ها به‌گونه‌ای ساخته شده‌اند که دسترسی گربه‌ها به آن‌ها تقریباً غیرممکن است — نشانه‌ای از توجه سازندگان به زیست‌پذیری و هماهنگی با طبیعت در کنار زیبایی و استحکام سازه.
با توجه به موقعیت این دیوار در قلب بازار تاریخی، احتمال می‌رود بخشی از یک مجموعه مذهبی، حسینیه یا خانه اربابی بوده باشد که روزگاری مورد توجه عمومی قرار داشته است. امروز، این دیوار نه‌تنها یکی از نادرترین نمونه‌های معماری قاجاری در گیلان است، بلکه بخشی ارزشمند از حافظه شهری و هویت فرهنگی رشت محسوب می‌شود.
متخصصان و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی هشدار می‌دهند که چنین آثاری در بیشتر شهرهای استان گیلان در معرض فراموشی و نابودی قرار دارند. آن‌ها خواستار تشکیل کارگروه‌های تخصصی برای شناسایی، ثبت، حفاظت و احیای این نشانه‌های تاریخی هستند.
حفظ چنین آثاری، نه‌تنها حافظه تاریخی شهر را زنده نگه می‌دارد، بلکه پیوند عمیق‌تری میان شهروندان و هویت بومی‌شان ایجاد می‌کند. این دیوار، همچون یک تابلوی زنده از هنر و تاریخ، نیازمند نگاهی دقیق، مسئولانه و عاشقانه است.
