ضرورت «بوم مدیریت منابع انسانی»

در دنیای امروز که سرعت تحولات تکنولوژیک و انتظارات سازمانی بی‌سابقه است، مدیریت منابع انسانی نقشی کلیدی و تحول‌آفرین بر عهده دارد. موفقیت سازمان‌ها به صورت مستقیم به نحوه استفاده بهینه و استراتژیک از منابع انسانی وابسته است.

به ویژه در شرایطی که محیط کسب و کار پویا و پیچیده‌تر شده، مدیران منابع انسانی باید بتوانند زبان مشترک و ارتباط موثری با کسب‌وکار برقرار کنند؛ زیرا بدون درک عمیق اهداف، مدل کسب و کار و مؤلفه‌های حیاتی سازمان، ایجاد استراتژی‌های منابع انسانی اثربخش و پایدار ناممکن است.

یکی از پرسش‌های رایج مدیران عامل از مدیران منابع انسانی این است: «شما چگونه در نتایج کسب‌وکار اثرگذار هستید؟» متاسفانه بسیاری از مدیران منابع انسانی آشنایی کافی با مدل‌ها و الگوهای کسب و کار ندارند، و این موضوع باعث می‌شود پاسخ‌های‌شان ناقص و مبهم باشد. همچنین، چالش‌هایی مانند ناهماهنگی‌های استراتژیک، کم‌توجهی به فناوری‌های نوین، ضعف در تحلیل داده‌های منابع انسانی و کمبود دانش کسب و کار، موجب کاهش بهره‌وری و اثرگذاری این حوزه می‌شود.

فقدان چارچوبی جامع که به صورت هم‌زمان زبان کسب‌وکار، پایداری، تحول دیجیتال و هوش مصنوعی را در منابع انسانی ادغام کند، از دیگر مشکلات اساسی است که می‌تواند به تحقق اهداف سازمان آسیب برساند. یکی از ابزارهای موفق مدیریت استراتژیک کسب و کار، طراحی و تدوین «بوم کسب و کار» (Business Model Canvas) است که به کمک آن می‌توان ساختار و اجزای کلیدی کسب‌وکار را به صورت ساده و تصویری تحلیل و طراحی کرد. الهام گرفتن از این ابزار، زمینه‌ساز شکل‌گیری مفهوم «بوم منابع انسانی» (HR Canvas) شده است؛ چارچوبی که به مدیران منابع انسانی امکان می‌دهد فعالیت‌ها و منابع انسانی سازمان را با اهداف کلان کسب و کار همسو و هماهنگ کنند و فرآیندهای مدیریت منابع انسانی را با نگاه سیستماتیک، شفاف و اثرگذار مدیریت کنند.

هم‌زمان با اهمیت دو محور کلیدی پایداری و تحول دیجیتال در موفقیت سازمان‌ها، ضرورت بازتعریف نقش منابع انسانی بیش از پیش حس می‌شود. منابع انسانی نه‌تنها باید به حفظ و توسعه سرمایه انسانی بپردازد، بلکه با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، به صورت پایدار و هوشمندانه، مسیر توسعه سریع و مستمر سازمان را تسهیل کند. در این میان، هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری پیشرفته نقش محوری دارد و می‌تواند فرآیندهای منابع انسانی را بهبود ببخشد، تصمیم‌گیری‌ها را دقیق‌تر و سریع‌تر کند و تجربه کارکنان را به سطحی کاملا متفاوت ارتقا دهد.

ضرورت و اهمیت موضوع برای مدیران منابع انسانی 

۱- یادگیری زبان کسب و کار توسط مدیران منابع انسانی

مدیران منابع انسانی باید فراتر از مهارت‌های سنتی خود حرکت کنند و درک عمیقی از مفاهیم مالی، بازاریابی، عملیات و فناوری داشته باشند. این زبان مشترک، کلید برقراری تعامل موثر با دیگر مدیران و هم‌راستاسازی استراتژیک منابع انسانی با اهداف کلان سازمان است.

۲- لزوم مدل‌سازی ساختاری و یکپارچه بوم منابع انسانی

با توجه به پیچیدگی‌های روزافزون محیط‌های کسب‌وکار، بهره‌گیری از چارچوب‌های مدرن و مدون مانند بوم منابع انسانی، موجب ساختاربخشی، شفافیت و انعطاف‌پذیری در مدیریت این حوزه مهم خواهد شد و امکان تصمیم‌گیری‌های اثربخش را فراهم می‌کند.

۳- اهمیت تلفیق پایداری با مدیریت منابع انسانی

پایداری امروزه به عنوان یک الزام سازمانی شامل ابعاد زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی مطرح است. سازمان‌های موفق نقش منابع انسانی را به گونه‌ای بازتعریف کرده‌اند که ضمن تامین نیازهای فعلی، فرصت‌های رشد و توسعه در آینده را نیز فراهم کند. این رویکرد، تضمین‌کننده بقای سازمان در بلندمدت است.

قطعیت تحول دیجیتال در فرآیندهای منابع انسانی

تحول دیجیتال، به ویژه بهره‌گیری از هوش مصنوعی، ابزارهای کارآمدی برای اتوماسیون فرآیندها، بهبود کیفیت تصمیم‌گیری‌ها و کشف فرصت‌های جدید در حوزه منابع انسانی فراهم کرده است. این تحول به افزایش بهره‌وری کارکنان، ارتقای تجربه کاری و ایجاد خدمات شخصی‌سازی شده می‌انجامد و در نهایت دلبستگی و انگیزه آنها را تقویت می‌کند.

بنابراین در عصر تحول دیجیتال و توجه جهانی به پایداری، بازتعریف مدیریت منابع انسانی به یک ضرورت استراتژیک تبدیل شده است. مدیران منابع انسانی باید زبان کسب‌وکار را بیاموزند، از چارچوب‌ها و مدل‌های نوین مانند بوم منابع انسانی بهره‌مند شوند، و فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی را در فرآیندهای خود وارد کنند تا با همکاری و همراستایی سازمانی، نقش کلیدی خود را در تحقق اهداف کسب و کار و توسعه پایدار سازمان ایفا کنند. به این ترتیب، منابع انسانی نه‌تنها سرمایه‌های سازمان را حفظ می‌کند، بلکه به عنوان محور تحول و رشد مستمر شناخته خواهد شد.

منبع: دنیای اقتصاد